امام خمینی:حجاب اجباری نیست!

پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز، در ماه های نخست، نسبت به زنان، درباره حجاب، محدودیت های خاصی اعمال نمی شد.

در روزنامه های آن ایام، تیترهای فراوانی از قول مسوولان انقلاب وجود دارد كه تصریح كرده اند اجباری در باره حجاب وجود ندارد. حتی در یكی از شماره های روزنامه اطلاعات به نقل از دادستان كل انقلاب آمده است كه "مزاحمان خانم های  بی حجاب، ضد انقلابی هستند."

بارها و بارها مسأله‌ی حجاب و حکم شرعی آن توسط نویسندگان محترم، مطابق نظر فقهای شیعه بیان شده و حکم وجوب ضروری آن برای زنان مسلمان بیان گردیده، اما عده‌ای با انتخاب گزینشی سخنان مرحوم آیت‌الله طالقانی و امام خمینی (ره)در اوائل شکل‌گیری نظام اسلامی و عدم تبیین شرایط حاکم در آن زمان، قصد دارند این مساله‌ی مهم را در حاشیه قرار داده و از سخنان ایشان، آنچه مقصود خودشان هست، برداشت کنند!

به همین مناسبت بی جهت ندیدیم که قسمتی از نظرات امام(ره) را پیرامون الزام حجاب مرور کنیم و آن را مجددا یادآوری نماییم.

پیروزی انقلاب اسلامی و جنجال بر سر حجاب اجباری

بحث حجاب اجباری از نخستین روزهای پیروزی انقلاب اسلامی مورد توجه بسیاری از فعالان سیاسی و اجتماعی قرار گرفت و روزهای سرد 15 تا 27اسفند سال 57 با تنور این مسئله به شدت داغ شد.

حضرت امام(ره) در این روزها در اقدامی با صلابت از وضعیت حجاب در ادارات دولتی گلایه کردند و خواستار سامان دهی فوری به این اوضاع شدند.

ایشان در این باره فرمودند:

« الآن وزارتخانه‏ ها- این را میگویم كه به دولت برسد، آنطورى كه براى من نقل مى‏ کنند- باز همان صورت زمان طاغوت را دارد. وزارتخانه اسلامى نباید در آن معصیت بشود. در وزارتخانه‏هاى اسلامى نباید زن هاى (بى حجاب) بیایند، زنها بروند اما با حجاب باشند. مانعى ندارد بروند اما كار بكنند، لكن با حجاب شرعى باشند، با حفظ جهات شرعى باشند.»

پس از این اعلام نظر امام بود که واکنش برخی از گروه ها به تندترین شکل ممکن بروز کرد و تجمعات و راهپیمایی ها در اعتراض به این موضع امام آغاز گردید.

صبح روز چهارشنبه(یک روز پس از اعلام نظر امام) در دانشکده‌ فنی تهران، کمیته‌ی برگزاری روز جهانی زن مراسمی را برگزار کرد و زنان معترض به حجاب اجباری در دانشگاه تهران تجمع کردند. آن‌ها شعار می‌دادند: «می‌جنگیم علیه حجاب اجباری» و «زن آزاده حجاب فطری دارد.» مردانی هم بیرون از دانشگاه جمع شدند و شعار می‌دادند: «ای زن به تو این گونه خطاب است، بهترین زینت زن حفظ حجاب است.»

متاسفانه پس از اعلام نظر امام، برخی از نیروهای مذهبی با برداشت نادرست از جمله امام، بر این باور بودند که حجاب مد نظر امام تنها چادر است و این موضوع موجب گشت تا در برخی از موارد برخورد تندی حتی با خانم های مانتویی داشته باشند.

این مسئله موجب گشت که آیت الله اشراقی با اظهار نظر خود تا حد زیادی به تنقیح افکار عمومی بپردازد و اینگونه بیان دارد که:

«باید قوانین اسلام مو به مو به قدر امکان اجرا بشود... معنای حجاب اسلامی هم چادر نیست. چادر یکی از مصارفش این است که البته بهتر خانم‌ها را می‌پوشاند... مردم هم نباید هرج و مرج ایجاد کنند و باید در نهی از منکر، منکر را با منکر دیگر دفع نکرد. این اسلام نیست...»

جنجال ها پیرامون این مسئله همچنان ادامه داشت که یک اظهار نظر از سوی آیت الله طالقانی و تایید نظر ایشان از سوی امام خمینی موجب سوء تفاهم فراوان گشت.

نظر جنجالی آیت الله طالقانی و تایید حضرت امام

آیت الله طالقانی در تاریخ 20 اسفند 57 در مصاحبه ای اعلام می کنند که:

«حجاب اسلامی حجاب شخصیت و وقار است و هیچ اجباری هم در مورد آن در کار نیست...مسلما نظر امام هم به مصلحت زنان ما و هم خواهران و دختران ماست و هم مطابق با موازین اصول دین مبین اسلام است... حجاب یک مسئله‌ی سنتی و تاریخی است در عمق تاریخ ما و تاریخ شرق... اشتباه می‌کنند خانم‌های ما که اگر یک روسری روی سرشان بگذارند این‌ها از حیثیت آن‌ها کم خواهد شد... حجاب ساخته‌ی من و فقیه و این‌ها هم نیست، نص صریح قرآن است. آیه‌ی حجاب برای شخصیت دادن به زنان است... آیا این مانع از آن است که کار اداری داشته باشند؟ نه. مانع از این است که کار فرهنگی داشته باشند؟ نه. به شرطی که در راه خدمت باشد... اصل مسئله این است که هیچ اجباری هم در کار نیست و مسئله‌ی چادر هم نیست.»

حضرت امام نیز در پاسخ به در پاسخ به یک خبرنگار زن فرانسوی که درباره‌ی مسئله‌ی حجاب و اعتراض زنان ایرانی پرسیده بود، پاسخ داد: «همان نظراتی که آقای آیت الله طالقانی فرمودند، مورد نظر من و صحیح است.»

بسیاری با توجه به اجباری نبودن اجبار در نظر آیت الله طالقانی و تایید نظر ایشان توسط امام خمینی، به این نتیجه رسیده اند که حجاب از منظر امام خمینی نیز اجباری نبوده است!

اما این افراد به چند نکته مهم توجه نکرده اند؛ اول اینکه مرحوم طالقانی در ابتدای مصاحبه خود اعلام نموده اند که نظر حضرت امام(پیرامون الزامی بودن حجاب) هم به مصلحت جامعه است و مطابق با موازین دین بنابر این آیت الله طالقانی نیز ابتدائا نظر پیشین حضرت امام را پذیرفته بودند.

دوم اینکه این جریانات به اوائل انقلاب و شکل‌گیری نظام اسلامی در اسفندماه سال 57 بر می‌گردد؛ پس طبیعتاً اگر از همان ابتدا بخواهند با تندروی و اجبار با مساله‌ی حجاب برخورد کنند، بدتر باعث ضربه به اصل‌ِ انقلاب خواهد بود، فلذا اگر ایشان با صراحت می‌فرمایند اجباری در کار نیست، بخاطر تلطیف فضا و جا افتادن فوائد و آثار مثبت این موضوع در بین مردم می‌باشد. و اگر به قسمت‌های مهم متن دقت کنید، تمام صحبت ایشان این است که وظیفه‌ی دینی ایجاب می‌کند که فرد حجاب داشته باشد، نه اینکه بالکل در اسلام اجباری در مساله‌ی حجاب وجود نداشته باشد.

سومین نکته نیز بدین مسئله اشاره دارد که در آن روزها بسیاری از مذهبیون بر این باور بودند که حجاب مدنظر امام صرفا «چادر» است که تلاش آیت الله طالقانی نیز در تصحیح این طرز تفکر برای عموم  جامعه بود.

علاوه بر مطالب یادشده پس از تصویب قانون الزامی بودن حجاب در سال 62 شاهد هیچ اعتراضی- چه به صورت مستقیم و چه به صورت تلویحی- از سوی امام نبوده ایم که این مسئله نیز رضایت حضرت امام  نسبت به الزامی بودن حجاب در جامعه را می رساند.

منابع : 1-پرسمان دانشجوئی / 2- بولتن نیوز / 3- عصر ایران / 4- جنبش